یکی از مهمترین محصولات پتروشیمی در دنیا گروه محصولات الفینی است که فرآیندهای متنوعی برای تولید آن در جهان وجود دارد. اهمیت این گروه از محصولات باعث شده فناوری های زیادی برای تولید این محصولات به وجود بیاید.
ترکیبات موجود در نفت خام به 4 دسته تقسیم می شود:
1- پارافین ها
2- الفین ها
3- نفتا
4-آروماتیک ها
الفین ها به دلیل واکنش پذیر بودن ترکیباتشان محصولات متنوعی را شامل می شوند.
الفین های سبک بیش از 60 درصد از تولیدات مواد پایه پتروشیمی در دنیا به خود اختصاص داده اند و به دلیل کاربرد بسیار متنوع محصولات الفینی در زندگی روزمره، تقاضای این دسته از محصولات در دنیا همواره رو به افزایش است.
تمامی محصولات پتروشیمی از پایه 7 ماده اصلی به تولید می رسند، این هفت محصول پایه عبارتند از:
1- اتیلن
2- پروپیلن
3- متانول
4- زایلن
5- بنزن
6- تولوئن
7- بوتادین
از هفت محصول پایه اصلی پتروشیمی سه محصول یعنی پروپیلن، اتیلن و بوتادین جزء محصولات الفینی هستند که مجموعا سهم 57 درصدی را از محصولات پایه تولیدی در دنیا را شامل می شود.
لوله های آب، انواع پلیمرها برای مصارف پزشکی، انواع محصولات مورد استفاده بسته بندی، قطعات لازم در صنایع خودرو سازی و بسیاری از اشیائی که ما به اسم پلاستیک آنها را می شناسیم بر پایه اتیلن و پلی اتیلن ها هستند که همه آنها الفینی هستند.
در دنیا به سه روش الفین های سبک را تولید می کنند:
1- ذغال سنگ
2- گاز طبیعی
3- نفت خام
زغال سنگ به متانول
چینی ها بزرگ ترین مصرف کننده محصولات پتروشیمی در جهان هستند و به دلیل عدم دسترسی به منابع گاز طبیعی از ذغال سنگ، متانول تولید می کنند و سپس با فعل و انفعالاتی آنها را به محصولات الفینی تبدیل می کنند.
البته چینی ها در سال های اخیر همواره بر روی طرح های استخراج گاز طبیعی و واحد های پتروشیمی الفینی دیگر کشورها سرمایه گذاری کردند و با توجه به دایره گسترده مصارف محصولات پتروشیمی، تامین این مواد برای آنها ضروری و استراتژیک محسوب می شود.
گاز طبیعی به اتیلن
گاز طبیعی بهترین و پاک ترین روش دستیابی به محصولات الفینی است که ارزان تر و به صرفه تر از موارد دیگر است. در بین کشورهای دارای گاز طبیعی، قطر سرمایه گذاری سنگینی در تولیدات پتروشیمی کرده است و می توان گفت کشورمان هنوز فضای زیادی برای سرمایه گذاری در این بخش دارد و محصولات الفینی می توانند صادرات محصولات پتروشیمی ایران را متحول کنند.
نفت خام به اتیلن
روش دیگر تولید الفین ها از نفت خام است که بسیاری از کشورهای صاحب نفت به خصوص عربستان بر روی این روش تمرکز کردند و مقادیر بسیار زیادی اتیلن را از این روش به تولید می رسانند.
در بین مواد الفینی، اتیلن بسیار محبوب است و بیش از 50 درصد از تولیدات پایه الفینی را شامل می شود.
یکی از مهمترین دغدغه های صنعت پتروشیمی در جهان بهینه ساز و انتخاب روش های مناسب و کم هزینه برای تولیدات الفینی است.
ایران با دارا بودن تمامی ذخایر لازم برای تولید محصولات الفینی یکی از کشورهای بکر و مناسب برای سرمایه گذاری در این بخش است.
از جمله فناوری های روز جهان برای تولید محصولات پایه الفینی روش تبدیل پروپان به پروپیلن و متانول به الفین ها است که نشان دهنده جایگاه ویژه کاتالیست ها در این صنعت است.
تلاش های شیل برای تولید نفت و گاز از منابع غیر متعارف یکی از تهدیدات برای این بازار است.
بازار محصولات الفینی همچنان پررونق است بر اساس آخرین آمارها در سال 2018 به اندازه بیش از 95 میلیون تن پلی اتیلن تقاضا وجود داشته که بر اساس پیش بینی های انجام شده این مقدار در سال 2022 به 118 میلیون تن می رسد.